You are here: Home / Archives for Familja

Hevur tú fingið Alzheimers?

April 27, 2021 by Leave a Comment

Í gjár sá eg grein á Portal.fo við yvirskriftini, “Hevur Astrup fingið alzheimers”. Satt at siga so gjørdist eg eitt sindur bilsin, og ikki frítt argur inn á hetta. Vit hoyra júst í hesum tíðum nógv um hvussu vit skulu virða hvønn annan, og annars vanda okkum um hvussu vit umrøða hvønn annan.

Tað er eingin loyna, nú eg havi valt at skriva nakrar linjur um hetta, at eg eri eitt sindur litaður, tí júst alzheimers sjúkan fyllir nógv hjá mær og okkara familju.

Eg haldi ikki tað er rætt at taka í brúk Alzheimers fyri at gera greinina meira spennandi og áhugaverda. Eg hevði so ikki vilja fingið slíka eyðmerking setta á meg. Vit eiga eitt ríkt mál, og eg haldi tað hevði sømt seg betur at valt aðra orðing.

Seinasti setningur í greinini undirbyggir bara enn meira hvat virðið verður lagt í alzheimers.

Hetta er so bert mín meining.

Vinarliga
Jonhard

Filed Under: Alzheimer, Familja, Skriving, Ymist Tagged With:

Gleðilig Jól

December 24, 2017 by Leave a Comment

Nú er næstan jól, men øll renna og tuska til tað síðsta. Er nú alt komi uppá pláss, hvat manglar, hava vit minst til alt, hvussu var tað nú, skulu vit hava waldorfsalat, og hava vit tilfar inni, okey kanska hevur onkur kiosk opið jólaaftan so vit kunnu fáa hendur á tí allarsíðsta, sum manglar.

Ja soleiðis giti eg at nógv hava tað nú vit skulu til at halda jól, tó so, so vil eg siga at í ár, er av teimum heilt frægu her á Traðagøtu 25 í Klaksvík. Dunnurnar eru stoktar, og rísingreyturin er kókaður. Í morgin er tað so bara eplini, brún og hvít, og so sósin sjálvandi.

Morgindagurin byrjar annars, sum siður er, saman við øðrum Treystum fólkum við kirkjuna í Kunoy. Vit renna til Christianskirkjuna, og so á bakaríið til morgunmat, so kunnu jólini gott koma.

Nú klokkan er farin gott av væl av midnátt, fari eg at ynskja øllum mínum vinum og kenningum eini Gleðilig Jól. Njóti nú jólafriðin, og gleðist saman við teimum tú elskar.

Filed Under: Familja, Renning, Skriving

Tiptar æðrar ?

July 13, 2017 by Leave a Comment

Klokkan er nakrar minuttir í sjey, eri júst vaknaður, havi ikki sovi tað heilt stóra í nátt, kanska er tað tí at eg svav nakrar tímar ígjár seinnapartin. Tað gekk illa at sovna í nátt, lá og vendi og dreygaði mær, klokkan tvey var eg ikki sovnaður.

Eg eri staddur á einum lítlum kamari á føroyska sjúklingahotellinum í Keypmannahavn. Eri her saman við babba, sum skal kannast á ríkissjúkrahúsinum. Babba fekk eina stóra bypass skurðviðgerð á sumri í 2001, tá vórðu 3 æðrar skiftar. Tað ferðina kom hann aftur til Føroyar sum ein nýggjur maður.

Minnist væl tá hann á sinni kom heim aftur, fyltur við nýggjari orku, og við sær hevði hann góð ráð og áheitanir frá læknunum at leggja kostvanarnir um, og ikki minst at fáa venjing inn í gerandisdagin. Nú vit aftur vitja í Danmark kunnu tit nokk gita í hvønn mun ráðini frá læknunum eru vorðin fylgd.

Nå, men aftaná ein góðan rennitúr runt sjógvarnar og ein góðan morgunmat løgdu vit leiðina inn á ríkissjúkrahúsið til fyrireikandi samrøðu. Babba skal møta aftur í morgin klokkan 8:15 til kanning og møguliga viðgerð. Vit verða heintaðir longu klokkan 7:30. Um alt gongur gott so verða vit nógv klókari seinnapartin í morgin.

Góða nátt

Filed Under: Familja, Heilsa, Renning

Gott nýggjár, og takk fyri 2016

December 31, 2016 by Leave a Comment

Nakrar hugleiðingar nú 2016 er um at renna út.

Tíðin gongur so skjótt verður ofta tikið til, og víðari verður sagt at jú eldri tú verður so tikist tíðin at ganga enn skjótari. Nei tíðin gongur hvørki skjótari ella seinni, enn hon altíð hevur gjørt. Men hví so henda kenslan av at tíðin gongur so skjótt, okkurt má vera i hesum.

Vit minnast øll til hvussu tað var tá ið vit vóru børn, tíðin gekk bara so seint, alt tøktist at ganga leingi. Vit kenna øll spurningin frá okkara børnum: Mamma nær verður tað liðugt?

Sum barn og unglingi er so ómetaliga nógv nýtt fyri framman, og alt nýtt er spennandi, tað vita vit, og at bíða eftir hesum er altíð leingi. Men eldri vit blíva so er minni og minni nýtt fyri framman, alt er vorði kent fyri okkum, og tískil er spenningurin ikki tann sami.

Men tíbetur ber til at gera nakað við hetta. Gev tínum gerandisdegi innihald, legg tær nakrar ætlanir tú ætlar at útinna í 2017, fá spenning í tín gerandisdag, og gleð teg til at útføra tínar ætlanir. Tá ið so árið syngur sítt síðsta ørindi, kunnu tit gleðast yvir og njóta útint verk.

Árið 2016 hevur fyri okkara familju verið sera hendingaríkt. Eg og Vera eru bæði fødd í 1966, og mín sann um vit ikki eisini vórðu vígd í 1991. Tey 125 árini hátíðarhildu vit saman við okkara allarbestu í bygdarhúsinum í Lorvík 20. August. Stóra takk til tykkum øll, sum gjørdu okkum dagin ógloymandi.

Onnur stórhending, sum flestu foreldur einaferð skulu uppliva fyrstu ferð, er tá ið børnini velja at royna seg á egnum veingjum. Bert fáa dagar aftaná væleydnaða veitslu gekk leiðin til Danmarkar saman við Sólrun okkara eldur dóttir. Hon lesur nú í Aalborg. Eg sigi bara, gott vit hava Skype.

Enn hava vit yngra gullklumpin heima, men um nøkur fáa ár so er hon eisini klár at fara egnar vegir.

Tá ið børnini byrja at fara egnar leiðir, áminnir tað okkum um at vit bert eiga okkara børn í eina avmarkaða tíð. Okkara fremsta uppgáva er at fyrireika tey til lívsins komandi avbjóðingar, og øll vóna vit sjálvandi at teimum skal eydnast væl.

Nú árið 2016 er um at renna út, vil eg bert siga til okkum øll, sum halda at tíðin gongur ov skjótt, fylli gerandisdagin við spennandi avbjóðingum og gleði tykkum at útinna tær. Verið saman við familju, vinum, njóti tykkara børn. Gleðist og flenni nógv. Charlie Chaplin segði á sinni “A day without laughter is a day wasted”, akkurát hendan setningin veit eg Sólrun elskar.

Okkara 2016 hevur verið gott og hendingaríkt, og vónandi verður 2017 líka gott. Eg vil ynskja øllum eitt gott og eydnuberandi 2017.

Filed Under: Familja, Skriving

Hugsar tú um at blíva gamal

July 1, 2016 by Leave a Comment

 

Filed Under: Familja, Heilsa, Video, Ymist

Takk fyri at tit stuðlaðu

May 29, 2016 by Leave a Comment

mottokaNú er ein tíð fráliðin síðani 77 km langa rennitúrin úr Klaksvík til Havnar. Túrurin var harður, men onga løtu á túrinum hugsaði eg tankan at gevast. Vikuna aftaná hevði eg ilt í øllum kroppinum, eg royndi at renna ein stuttan túr hósdagin, men valdi at gevast aftaná góðar 4 km tí eg merkti at kroppurin hevði brúk fyri meira hvílu. Nú 3 vikur eru gingnar eri eg nøkurlunda til reiðar aftur at fara undir regluliga venjing aftur, tó so merki eg enn eitt sindur til skinnabeini, tað hevur hug at arga eitt sindur, so ferðin er ikki tann stóra júst nú.

Eg setti mær fyri at gera mun onkursvegna í samband við at Alzheimerfelagið ætlar at skaffa pening soleiðis at til ber at seta fólk í starv hálva tíð. Leingi hevur verið arbeitt við at fáa eitt kunningar og lýsingarblað út, og harvið skaffa eitt sindur av peningi fyri lýsingar. Uppgávan at skaffa lýsarar er ofta nokkso strævin, og tað er ikki ein uppgáva mær dámar so væl, men tíbetur er tað onnur sum vilja tað. Hvat kundi eg so gera. Sum flest øll vita, so dámar mær væl at renna, so eg hugsaði hví ikki renna til Havnar, og so fáa fólk at stuðla. Fólk kunnu so sjálvi avgera um tey vilja stuðla og hvussu nógv.

Og eg má siga at viljin at stuðla var sanniliga góður. Satt at siga so hugsaði eg, um eg klári at skaffa 20-30 túsund krónur so hevði tað verið óført. Men sum vit nærkaðust degnum rennast skuldu sá eg at varisliga mál eg sett fór at blíva nátt væl ov virðiliga. Leygarmorgunin áðrenn eg fór avstað var upphæddin komin uppá smáar 100 túsund krónir, og tá ið eg sunnudagin lat aftur fyri møguleikanum at stuðla, kundi eg staðfesta at upphæddin var komin uppá 143.000,00 kr.

Eg vil takka tykkum øllum sum valdi at stuðla renningini, eg eri barasta so glaður og takksamur. Eisini vil eg nýta høvi at takka Grafia fyri hjálp í samband við uppsetan av reklamu á blusuni og Reklamuprent í Norðragøtu fyri prent á blusu og Føroya Bjor fyri at stuðla við vatni til túrin. Takk til Rennarin, Admind.fo, Vera Klipt og Bakaríið hjá Jórun. Takk til mínar fantastisku flokkfelagar, sum fylgdu mær allan vegin, takk til Jórun sum súkklaði allan teininum við mær, takk til øll tykkum, sum valdi at fylgja mær partar av teininum. Tit vita bara ikki hvussu nógv tit stuðlaðu. Eg minnust hvussu eg ernaðist tá eg sá flokkin av Treysta rennarum sum hektaðu seg uppá áðrenn Kaldbakstunnulin.

Takk til Alzheimerfelagi og Tórshavnar kommunu fyri tað fantastisku móttøkuna eg fekk tá eg kom til Havnar. Tað var barast so fantastiskt.

Ein serlig tøkk til mín góða vin Pól Sundskarð, sum stuðlaði mær allan vegin. Eg fari so langt sum at siga uttan Pól og Bjørg, ivist eg í um eg kom heilskapaður til Havnar. Takk tit bæði.

Babba spyr meg hvør er meiningin við at mamma tín skal vera sjúk, ein góður spurningur, sum eg sjálvur ofta seti mær sjálvum, men eg trúgvi tað er ein meining við øllum her í lívinum. Eg sigi við babba um mamma ikki hevði alzheimer so hevði eg neyvan samlað 143.000,00 til Alzheimerfelagið, og spurningurin er so nær møguleikin hevði verið at sett hol á at fáa sett fólk í starv.

Takk øll somul fyri allan stuðul. Havi hug at enda við seinasta ørindi av sangi eg skrivaði til mammu, og sum eg havi ognað Alzheimerfelagnum og øllum tykkum, sum á einhvønn hátt hava følt sviðan av hesari ræðuligu sjúku.

Lívið kann tykast so órættvíst
men soleiðis gongur viðhvørt
í okkara heimi tú hevur lýst
og okkum á leið hevur ført
altíð ein skansi var, tá ið vit vóru har,
verji hjá okkum tú var.
Men tað nú broytt alt er, sjúkan teg veikan ger
sjúkan, sum lekjast ei kann.

Filed Under: Alzheimer, Familja, Renning

Mamma og babba í dansi

April 30, 2016 by 1 Comment

Maria, Sørmund, mamma og babba

Mamma tín og pápi tín duga so væl at dansa havi eg ofta fingið at vita, so okkurt má vera í tí. Eg minnist væl frá mínum uppvøkstri, at mamma og babba dámdu væl at ganga í dans. Tað eini tíðina var regluliga skipa fyri gamlamannadansi, og tá vóru tey bæði altíð klár.

Eg minnist gott tá eg sjálvur byrjaði at ganga í dans, tá fekk eg mammu at læra meg at dansa. At fara í dans, og bara hyggja at meðan hini dansaðu kundi eg ikki liva við. Stevini mamma lærdi meg í stovuni heima hjá okkum hava verið til stóra gleði fyri meg. Mær dámar sera væl at dansa, burdi kanska gjørt meira við tað.

Men tað eg hugsaði at luta vit tykkum í kvøld var at, eldarfelagið Klaksvík skipaði fyri dansi í kvøld. Dansur fyri teimum omanfyri 60 í Smæruni, sum er í kjallaranum á Sambýlinum á Heygnum, har mamma býr. Babba fortaldi mær at Maria Olsen, sum er ein at stigtakaranum til dansin hevði ringt til hann, og bjóða honum og mamma í dans. Hann hevði verið avvísandi, hann helt ikki at tað fór at rigga. Eg helt við hann, at tað var nú býtt, sjálvandi kundi hann royna at fara, hann nýttist ikki at vera so leingi. Jú eg fekk hann yvirtalaðan at hann skuldi fara. Hann spurdi um ikki eg kom ein túr norður eisini.

Eg havi verið í Havn í allan dag, í samband við at Tórfríð hevur luttikið í fimleika kapping. Eg hevði lukkuliga gloymt alt um dansin í Smæruni, men verið tó mintur á tað meðan eg njóti ein temunn frammanfyri køksvindeyga. Lítandi yvir á Sambýlið á Heygnum síggi eg fult av bilum samlast á parkeringsplássunum framman fyri Smæruna, eg hyggi eftir køksklokkuni, hon vísur 20:50. Dansurin skuldi byrja kl. 21 visti eg. Eg geri skjótt av, fái mær jakka uppá so í bilin og beina kós norður á Sambýlið á Heygnum. Tí eg vildi gjarna vera við tá ið tey bæði trinu inn í dansin í Smæruni.

Tá eg komi inn í stovuna á sambýlinum eru tey bæði, babba og mamma, klára at fara í Smæruna at dansa. Sandalirnar vóru skiftar út við skógvar, so hon trygt kundi taka ein svingom. Lagi á mammu var gott, vit tóku elevatorin niður undir. Tá við koma úr elevatorin hoyra vit harmonikutónleik. Erland og Poli spæla uppá.

Eg haldi meg eitt sindur aftanfyri tey bæði, tá ið tey fara inn í dansin. Móttøkan tey fáa er einastandandi, har er næstan bara kent fólk. Fleiri pør eru longu á gólvinum, so babba tekur um mammu og tey byrja at dansa. Tað gekk ein løta inntil rætta stevi kom, men so kom glið á, og tey bæði dansaði stillisliga til vøkru harmonikutónarnir frá Erland og Pola. At síggja heitu móttøkuna tey bæði fingið frá gomlum dansi vinum var hjartanemandi. Vi tárum í eygunum valdi eg at fara.

Eg tosaði við babba seinni í kvøld, og segði hann mær hvussu glaður hann var at hann var farin í Smærina við mammu. Hóast tey ikki vóru har so leingi, so var løtan avbera góð.

Nú er minni enn ein vika til túrin hjá mær.

Stuðulsrenning:
Klaksvík – Tórshavn – 77 km

Filed Under: Alzheimer, Familja, Skriving Tagged With: ,

Meir fyri minnið

April 10, 2016 by Leave a Comment

mamma-og-babba

Ger meir fyri minnið

Mamma mín hevur Alzheimers, mamma mín er einans 71 ára gomul, í september mánað hevur hon longu búð fast á Sambýlinum á Heygnum í 3 ár. Mamma var 62 ára gomul tá ið hon fekk staðfest sjúkuna, men eingin ivi er í at hon nógv ár frammanundan vísti tekin um at okkurt var áfatt.

Eg eri sjálvur júst vorðin 50 ára gamal, og hugsi eg nógv um hesa ræðulig sjúku. Okkara familja hevur verið sera hart rakt av hesari sjúku, so tað kanska ikki so løgi at eg javnan hugsi, hvat nú um eg fái Alzheimer.

Nógv hendir á økinum innan Alzheimers, og eru góða vónir einaferð í nærmastu framtíð at finna viðger, sum kann lekja hesa ræðuligu sjúku. Sum er í dag so finst eingin lekidómur fyri Alzheimers.

Eg vil gjarna gera mun, og tað eru vit sum eru frísk, sum kunna gera mun. Alzheimerfelagið í Føroyum ger eitt gott arbeiði við at seta fokus og upplýsa um sjúkuna. Alt teirra arbeiði verður gjørt frívillugt, tað er ofta sera tíðarkrevjandi og vit vita at tað heldur ikki í longduni. Man brennur út.

Leygdardagin 7. mai ætli eg mær at renna úr Klaksvík til Tórshavn til frama fyri Alzheimerfelagið, soleiðis at tey kunnu seta fólk í hálvtíðarstarv, so tey á tann hátt kunna vera til enn størri hjálp við at upplýsa, veðleiða og annars virka fyri at demens øki verður raðfest í Føroyum.

Mín vón var at eg kundi avdúkað mína ætlan eftir at KÍ hevði vunnið á ÍF í Fuglafirði, og tað sær ikki mætari út enn at KÍ kemur aftur til Klaksvíkar við stórsigri í skjáttuni. Í skrivandi løtu er KÍ á odd 3-0. Tillukku KÍ.

Tú kanst vera við til at gera mun við at stuðla mínari renning. Í komandi viku verður møguligt at stuðla renningini her á síðuni, og komi eg eisini tá at greiða nærri frá mínari ætlan.

Filed Under: Alzheimer, Familja, Renning Tagged With: , ,

Á skíð í Alpe d’huez

February 29, 2016 by Leave a Comment

picblancHvør minnist ikki til skiðkappingarnar, sum skíðfelagið við Olivur á Norðlýsinum og øðrum skipaðu fyri í Langubrekku. Langubrekka var tá landskend, tað var har allir Klaksvíksingar stóðu á skíð. Hetta var seinast í 70’inum og fyrst í 80’inum, tá ið tað meira enn so kom fyri at kavin lá í dagavís. Seinnu árini hevur roynst illa við liggjandi góðum kavaveðrið, tó so í ár hevur verið av tí frægasta, men nú er so eingin Langubrekka, hon mátti víkja fyri nýggjari útstykking Niðan Horn.

Tað eg minnist til at standa á skíð í Langubrekku, so var tað ikki so nógv ein spurningur um stíl, heldur ráddi tað um at koma oman í ein fart, og umráðandi var at duga at bremsa, tí annars var vandi fyri at tú rendi inn í húsini hjá Olivur og Elsu. Eg minnist til nógvar stuttligar løtur í Langubrekku sum stórur smádrongur.

Ein túrur suðureftir í heitari lond er so avgjørt góður,  og serliga á vetrartíð, men enn betur er at leita sær í alpurnar at standa á skíð. Í 1996 fór eg á fyrsta sinnið, saman við føroyskum ferðalagi, í fronsku alpurnar at standa á skíð, og skuldi hetta verða byrjanin til ein afturvendandi tátt. Eg havi so at siga á hvørjum ári síðani verið í alpunum í januar ella feburar mánaða. Umframt í Fraklandi so havi eg vitja Eysturríki, Sveits og Italia.

Seinasta ár datt tíverri ímillum so longsulin at sleppa í alpurnar og njóta kavaklæddu víddirnar var stórur. Vit høvdu melda okkum til ein av túrunum hjá Tur.fo, men tíverri so valdi teir at avlýsa, so nú vóru góð ráð dýr. Tíbetur so fekk eg í síðstu løti høvi at hekta meg á annað minni ferðalag, bert kallar, so familjan mátti víkja hesaferð.

So 5. februar gekk leiðin til Alpe d’huez, saman við 7 øðrum spentum stórum smádreingjum. Alpe d’huez havi eg vitja fyrr, men tað eru út við 20 ár síðani, so eg minnist ikki so nógv frá tí túrinum, annað enn høga fjalli Pic Blanc, sum er 3330 m høgt. Tað er eitt must at leggja tað undir skíðirnar. Eisini verður sagt um Alpe d’huez, um sólin ikki skínur í Alpe d’huez so er nátt. Alpe d’huez hevur eisini heimsins longsta svarta bana, hann er heilar 16 km langur, hann byrja júst uppi á Pic Blanc á 3330 m hædd.

Hvat í viðvíkur sólini, ja so má eg siga at tað fyri tað mesta var nátt. Vit fingu ein sóldag, og tá ið vit reistu heim var sól. Pic Blanc fingu vit roynt, tað prógvar myndin í hvørt fall, men ikki ein serliga spennandi túrur, tí meðan vit vóru á veg niðan í lyftini køvdi hann av við kavaroki, so vit mátti klóra okkum oman, vit sóu illa nokk hvønn annan. Vit vóru 3, sum tóka hesa avbjóðing. Heldur enn at royna tiltikina tunnilin, so máttu vit taka langa svarta banan, tí tunnilin var stongdur.

Hóast keðiligt veður so var hetta ein frálík skíðferia. Hetta er fyrstu ferð eg havi staði á skíð hvønn dag, eisini seinasta dag. Eftirsum vit ikki skuldu koyra fyrr enn kl. 17, so bar tað til. Næsta ár so má tað blíva ein familju túrur. Livst so spyrst.

 

 

Filed Under: Familja, Ferðing, Skriving

18 januar – eitt vegamót

January 31, 2016 by Leave a Comment

Nú januar mánaði er við at pakka saman og má lata tíðarstafettina víðari til februar, havi eg hug at steðga á eitt sindur, og líta aftur á okkurt sum er hent.

Ein av afturvendandi hendingunum í januar fyri meg er at eg havi føðingardag, og heilt serstakt er tað at bæði abbi mín, og mostir mín eisini hava føðingardag sama dag sum eg. Abbi vildi blivi 95 um hann var millum okkum.

Ofta verður tikið til at aldur er bert eitt tal, og eri eg fyri so vítt púra samdur í tí, men tað eru tó onkur vegamót tú hugsar meira um en onnur. Í ár tann 18. Januar kom eg fram at einum slíkum vegamóti, onkur sigur nú er man komin hálva leið, ja um tú ætlar tær at gerast 100 so er tað púra rætt. Í allarbesta veðrið mánadagin 18. Januar bleiv eg 50 ár, tað kennist heilt løgi at skriva hetta talið, eg føli meg ikki sum 50 ár, so í so máta passar tað so heilt sikkurt at aldur er bert eitt tal.

Ikki gjørdi vit nógv burtur úr degnum, men tó so, so hevði Vera skipa soleiðis fyri at eg tíðliga á morgin varð vaktur við tillukku sangi frá væluppløgdum rennivinum og familju. Vit endaði seinni um dagin uppá Klakki, í allar fagrasta veðrið.

Eg bleiv eisini álopin av einari gongu av svangum seyði.

Afturkomin av Klakki vóru vit hjá Marjun og Dánjal, til ein lekran drekkamunn. Tey bæði eru altíð klár. Vit endaðu dagin hjá Rutt ommudid til vælsmakkandi ræst kjøt. Ein frálíkur dagur eg seint fari at gloyma. Takk til tykkum øll.

Tey sum hugsa at eg eri eitt sindur huldisligur ikki at halda 50 ára veitslu, verða ikki snýtt. Ári 2016 er so avgjørt eitt merkis ár hjá okkum báðum. 18 januar rundaði eg 50, og 25 juni kemur so túrurin til Vera at runda síni 50 og 3 august hava vit bæði verið gift í 25 ár. So her eru 125 ár at hátíðarhalda so um lív og heilsa og Guð vil so hátíðarhalda vit hesar merkisdagar leygardagin 20 august.

Filed Under: Familja, Video